Wie was de moeder van Anne Frank? Achter het wereldberoemde dagboek van Anne schuilt het aangrijpende verhaal van haar moeder, Edith Frank, geboren als Edith Holländer. Zij was niet alleen de moeder van Anne en Margot Frank, maar ook een vrouw die haar gezin met toewijding probeerde te beschermen in een van de donkerste periodes uit de geschiedenis. In dit artikel lees je wie Edith Frank was, hoe ze leefde, en welke rol ze speelde in het leven van haar dochter Anne.
Van Aachen naar Amsterdam: de vroege jaren van Edith Frank
Edith Holländer werd geboren op 16 januari 1900 in de Duitse stad Aachen, vlak bij de grens met Nederland. Ze groeide op in een welgestelde Joodse familie. Haar ouders runden een succesvol bedrijf in metaal- en machinehandel, waardoor Edith een zorgeloze jeugd kende. Toch werd haar jonge leven al vroeg getekend door verlies: haar oudere zus overleed op 16-jarige leeftijd aan tuberculose, iets wat diepe indruk maakte op de familie.
In 1925 trouwde Edith met Otto Frank, een Duitse zakenman. Het echtpaar vestigde zich in Frankfurt, waar hun dochters Margot (1926) en Anne (1929) werden geboren. Toen Adolf Hitler in 1933 aan de macht kwam, werd het voor Joodse gezinnen in Duitsland steeds moeilijker om veilig te leven. Het gezin Frank besloot daarom naar Nederland te verhuizen, waar Otto een nieuw bedrijf startte.
Het leven als moeder van Anne Frank
In Amsterdam leidde Edith Frank een rustig gezinsleven. Ze was een toegewijde moeder, die veel waarde hechtte aan een warm thuis en goed onderwijs voor haar dochters. Volgens bekenden was ze zorgzaam en gelovig, met een sterk plichtsgevoel.
De relatie tussen Edith en haar jongste dochter Anne was echter niet altijd eenvoudig. In het dagboek van Anne Frank schrijft ze openlijk over de spanningen tussen haar en haar moeder. Anne voelde zich soms onbegrepen en vond dat haar moeder haar “niet altijd met liefdevolle ogen” aankeek. Toch is het belangrijk om te beseffen dat deze opmerkingen afkomstig waren van een pubermeisje in extreme omstandigheden. Na de oorlog vertelde Otto Frank dat Edith een zeer liefdevolle en toegewijde moeder was, die het gezin altijd op de eerste plaats zette.
Onderduiken in het achterhuis
Toen de nazi’s Nederland bezetten in 1940, verslechterde de situatie voor Joden snel. In juli 1942 dook de familie Frank onder in het bekende Achterhuis aan de Prinsengracht in Amsterdam. Daar verbleef Edith samen met Otto, Margot, Anne en vier andere onderduikers.
Het leven in het Achterhuis was zwaar en vol angst. De bewoners leefden voortdurend in stilte en onzekerheid. Edith probeerde haar dochters gerust te stellen, maar de omstandigheden en spanning maakten dat moeilijk. Ondanks alles bleef ze haar gezin steunen en haar geloof behouden.
Na meer dan twee jaar onderduiken werd het gezin op 4 augustus 1944 verraden en gearresteerd. Via kamp Westerbork werden ze naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd.
Het tragische einde van Edith Frank
In Auschwitz raakte Edith Frank gescheiden van haar man Otto, maar bleef ze bij haar dochters Anne en Margot. De omstandigheden in het kamp waren onmenselijk: honger, kou en ziekte maakten overleven bijna onmogelijk.
In januari 1945, slechts enkele weken voor de bevrijding van Auschwitz, overleed Edith Frank aan uitputting en ontbering. Ze was 44 jaar oud. Haar dochters werden later overgebracht naar Bergen-Belsen, waar ze enkele weken daarna omkwamen. Otto Frank was de enige van het gezin die de oorlog overleefde.
De betekenis van Edith Frank – meer dan alleen de moeder van Anne
Hoewel Edith Frank vaak in de schaduw van haar beroemde dochter wordt genoemd, verdient zij een eigen plaats in de geschiedenis. Ze was een vrouw die haar gezin probeerde te beschermen in een tijd waarin menselijkheid op de proef werd gesteld. Haar verhaal is dat van moed, geloof en moederliefde in de moeilijkste omstandigheden.
Otto Frank sprak later met grote bewondering over zijn vrouw. Hij beschreef haar als een sterke, gevoelige vrouw die ondanks alles bleef hopen op een betere toekomst voor haar kinderen.
Edith Frank is begraven in Auschwitz, waar haar leven tragisch eindigde – maar haar moed en liefde leven voort in het dagboek en de herinnering aan haar dochter.